"Portret zamaskowany" – finisaż wystawy w Instytucie Cervantesa

Opublikowano 31 sierpnia 2021

3 września o godz. 18.00 w Instytucie Cervantesa odbędzie się finisaż wystawy "Portret zamaskowany". Na wystawie prezentowane są wypowiedzi pięciu artystek i artystów na temat portretu-maski, luźno inspirowanych twórczością Pabla Picassa. Anna Klimczak prezentuje performance, Katarzyna Szumska – malarstwo, Agnieszka Rożnowska – wklęsłodruk, Stefan Paruch – grafiki i malarstwo, a Paweł Jasiewicz – rzeźby do zabawy. Kuratorką wystawy jest dr hab. Agnieszka Rożnowska z Wydziału Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wystawa jest otwarta dla publiczności do dnia 5 września 2021, od poniedziałku do niedzieli, w godzinach 12:00-20:00. Wstęp wolny.

W ramach finisażu wystawy "Portret zdmaskowany" odbędzie się otwarta dyskusja z udziałem artystów i kuratorki projektu - dr hab. Agnieszki Rożnowskiej. W rozmowie, którą poprowadzi Beata Jewiarz (Polskie Radio RDC), poruszone zostaną kwestie: roli maski, zarówno tej pandemicznej, jak i tej społecznej i potrzeby maskowania się – ukrywania wizerunku oraz autokreacji w mediach społecznościowych, filtrach – tych upiększających, czy też wręcz przeciwnie – zacierających obraz nas samych, które to bywają zbieżne z działaniami artystycznymi.

Udział w dyskusji jest możliwy po rejestracji na stronie evenea.pl.

Od portretów realistycznych po dekonstrukcję postaci...

Artyści i artystki biorący udział w wystawie "Portret zamaskowany" – Paweł Jasiewicz, Anna Klimczak, Stefan Paruch, Katarzyna Rotkiewicz-Szumska i Agnieszka Rożnowskia wypowiadają się na temat portretu-maski, który traktują w różnorodny sposób, przenosząc temat w obszary osobiste, społeczne, a nawet uniwersalne. Luźną inspiracją do powstania prac była twórczość Pabla Picassa, portretującego swe modelki na każdy możliwy sposób, od portretów realistycznych aż po dekonstrukcję postaci...

"Obsesja utrwalania wizerunku, przez który pozostajemy w pamięci i kulturze to ważny element w historii dziejów człowieczeństwa, dlatego zagadnienie to jest silnie osadzone w każdym niemal zakątku świata, wśród różnych ludów i kultur. Istotnym w rozumieniu płynności zawierającej się pomiędzy portretem a maską jest samo znaczenie słowa maska. W języku greckim określana mianem prosopon, z łacińskiego zaś persona. (…) Maski są o tyle niezwykłym elementem ubioru – że przesłaniają twarz, przez którą – jak zauważył Claude Lèvi-Strauss w tekście Maska – człowiek komunikuje się z drugim człowiekiem. Ukrywając albo przekształcając twarz, przerywa komunikację albo kieruje ją ku innym celom – czytamy w opisie wystawy. (Maska, w: Paradoksy maski. Antologia, red. nauk. W. Dudzik)

"Czerepy", "Gęby", "Levitas" i "Maska" w różnych technikach

Portret i maska to jedne z najważniejszych tematów sztuki, realizowanych we wszystkich technikach, w skali od miniaturowej po monumentalną, także prezentowane na wystawie "Portret zamaskowany" (hiszp. "Retrato enmascarado"). Prace artystów / artystek zostały wykonane zostały w różnych technikach.

Cykl serigrafii "Czerepy" to dzieło warszawskiego artysty Stefana Parucha, w którym autor dokonuje formalnych przekształceń ludzkiej czaszki, podejmując dialog z percepcją tego elementu przedstawień vanitatywnych. Memento Mori artysty wybrzmiewa poprzez zmienność optyki, zastosowanie różnych punktów widzenia, grę koloru i seryjność serigraficznych powtórzeń. Siła przekazu mówiąca o kruchości naszego istnienia wybrzmiewa z barwnych przedstawień czaszki, którą artysta celowo powiela nadając tym samym siłę wyrazu plastycznego.

Prezentowane na wystawie obrazy malarki Katarzyny Rotkiewiecz-Szumskiej, to zbiór portretów pochodzących z różnych cykli. Artystka unieśmiertelnia sportowców, osoby znalezione wśród fotografii, mieszkańców malowniczej Kotliny Jeleniogórskiej, w której mieszka. Twarze świadomie wyzbyte są szczegółów, ciekawie kadrowane, anektują niemal całą powierzchnię podobrazia i patrzą intensywnie na odbiorcę, sprawiając wrażenie… maski. W portretach Rotkiewicz-Szumskiej, malowanych z decyzją, szerokim gestem, ukryta jest historia życia, tajemnica istnienia i przemijalności.

"Gęby" to zestaw klocków do portretowania autorstwa artysty-projektanta Pawła Jasiewicza. To system modułów, dzięki którym każdy może ułożyć gębę. Autor zafascynowany maskami prezentowanymi podczas wystawy Picasso Primitif w Muzeum Qui Branly w Paryżu postanowił zinterpretować zagadnienie w sposób, który jest mu bliski – zaprojektował zabawkę-obiekt.
Urzeczony syntetycznymi maskami Picassa artysta wykonał system elementów wynikający z dekonstrukcji bryły głowy, maksymalnie je uprościł tak, by składały się w dowolne kompozycje.

Z kolei "Maska" artystki sztuk wizualnych Anny Klimczak to performance. To ponadczasowa wypowiedź artystyczna, w której można odnaleźć szereg antropologicznych elementów znaczeniowych maski. Na wystawie prezentowana jest dokumentacja performance’u oraz poszczególne kadry rejestrujące wydarzenie, które artystka powtarzała kilkakrotnie. Praca Klimczak prowokuje do pytania o wspomniany wcześniej status maski w dzisiejszej kulturze, o transformację dokonującą się poprzez rytuał nakładania maski w kontekście współczesnego umasowionego świata.

"Levitas" graficzki Agnieszki Rożnowskiej to cykl realizacji, wydruków, wklęsłodruków i obiektów. To portrety osób bezdomnych, stanowiących rodzaj współczesnej tkanki miejskiej, uchwyconych w horyzontalnych pozycjach. 'Levitas" to stan zawieszenia, bycia pomiędzy rzeczywistością a nicością, to również stan nieposiadania, a więc wolności i niezależności. Wbrew grawitacji, wbrew fizyce oraz wbrew długiej tradycji portretu, który za bohatera zwykle obierał dobrze sytuowane elity oraz tworzony był celem uwiecznienia indywiduum znanego z imienia i nazwiska. Senne postaci dzisiejszych ulic w Paryżu, Wiedniu, Warszawie czy Kumamoto dopełniają spojrzenia na portret-maskę, z anonimowym zbiorowym bohaterem w roli w głównej.

Wystawa została rozszerzona o teksty artystów, zawierające refleksje na temat procesu twórczego dotyczącego portretu. Będą one dostępne na platformie internetowej.

Wystawa: "Portret zamaskowany"
Artyści / Artystki: Agnieszka Rożnowska, Anna Klimczak, Katarzyna Rotkiewicz-Szumska, Paweł Jasiewicz, Stefan Paruch

Kuratorka: Agnieszka Rożnowska
10 lipca – 05 września 2021
godziny otwarcia: codziennie 12:00 - 20:00

Finisaż wystawy: 03 września o godz. 18.00
wstęp wolny: wymagany jest zapis na stronie internetowej enevea

Instytut Cervantesa w Warszawie
ul. Nowogrodzka 22

Projekt przygotowany we współpracy z następującymi instytucjami: Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Instytut Edukacji Artystycznej.

Projekt graficzny: Maja Pi