"Rzeźba dzisiaj IV: Anty-pomnik: nietradycyjne formy upamiętniania" | Międzynarodowa Konferencja organizowana przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
14–16 listopada 2019
Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
Konferencja jest kontynuacją cyklu zatytułowanego „Rzeźba dzisiaj” rozpoczętego w 2016 roku. Do tej pory odbyły się 3 edycje poświęcone kolejno: pojęciu rzeźby współczesnej, rzeźbie w przestrzeni publicznej, sztuce w krajobrazie i parkom rzeźby. Kolejną konferencję postanowiliśmy poświęcić pomnikom i anty-pomnikom. Kuratorkami konferencji są Eulalia Domanowska, dyrektor Centrum Rzeźby Polskiej i Marta Smolińska, profesor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, współtworzące program orońskich konferencji od pierwszej edycji cyklu „Rzeźba dzisiaj”.
Robert Musil pisał: „W przypadku pomników tym, co najbardziej rzuca się w oczy jest to, że się ich nie zauważa. Nie ma na świecie niczego, co byłoby tak niewidoczne jak pomniki [...]”. James E. Young, twórca pojęcia anty-pomnika, uważa, że tradycyjne pomniki nie przypominają o upamiętnianych wydarzeniach, a wręcz przeciwnie – niwelują pod postacią uprzedmiotowionego mitu i prostych objaśnień głębokie rozumienie historii. Pomniki odciążają zatem pamięć, stając się obiektem przeniesienia odpowiedzialności, stanowiąc nie tyle formę pobudzającą do pracy pamięci, co prowadzącą do jej zaniechania i w rezultacie – do zapomnienia. Od połowy lat 80. rozwija się forma krytycznego pomnika, której jednym z czołowych przedstawicieli i zarazem teoretyków jest Jochen Gerz. To w odniesieniu do analizy jego dzieła James E. Young zaproponował termin anty-pomnik. Anty-pomnik często operuje niewidzialnością, przestrzenią negatywową, bywa nomadyczny i procesualny, zapraszając odbiorców do interakcji.
W Polsce anty-pomniki wciąż są rzadkością. Nieustająco cierpimy na statuomanię i hołubimy tradycyjne formy pomnikowe. Celem kolejnej edycji konferencji „Rzeźba dzisiaj IV: Anty-pomnik: nietradycyjne formy upamiętniania” w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku nie jest jednak ubolewanie nad tym, jak wiele złych pomników w Polsce powstało i wciąż powstaje, lecz przeanalizowanie najciekawszych anty-pomników z całego świata i próba wskazania innych wzorców niż tradycyjne, figuratywne i pełne patosu.
Zostaną postawione m.in. następujące pytania:
- Jakie formy upamiętniania są adekwatne do współczesnej mentalności odbiorców, żyjących w epoce postmedialnej, zdominowanej przez rzeczywistość wirtualną?
- Jakie anty-pomniki są zdolne upamiętniać wybrane wydarzenia w czasach kryzysów i migracji?
- Czy anty-pomnik może funkcjonować w przestrzeni wirtualnej?
- Jakie wydarzenia najczęściej podlegają upamiętnianiu przez anty-pomniki?
- Czy od czasów pierwszych dzieł Jochena Gerza ustalił się już kanon anty-pomników?
- Jakie artystki i artyści są dziś najwybitniejszymi twórcami anty-pomników?
- W jaki sposób anty-pomnik staje się procesualny i interaktywny?
- Anty-pomniki a kontekst polityczno-historyczny?
- Jaką rolę anty-pomnik przypisuje odbiorcom?
- Definicje i różne rodzaje anty-pomników.
Organizator:
Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
British Council
Prohelvetia
Austriackie Forum Kultury
Instytut Goethego
Dodatkowe informacje:
Kontakt dla mediów:
Dorota Monkiewicz, d.monkiewicz@rzezba-oronsko.pl, tel. +48 720 841 600
Paweł Czyż, p.czyz@rzezba-oronsko.pl, tel. +48 48 618 45 16 wew. 31
Program konferencji 2019
