Akademia Sztuk Pięknych

w Warszawie
Herb Rzeczypospolitej PolskiejProjekty dofinansowane ze środów Unii Europejskiej - link Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - link

BORYS WOŹNICKI

Borys Woźnicki ( 1926- 2012)

Urodził się we wsi Ulbarów pow. Dubno, na polskim wówczas Wołyniu. Początkowo uczył się w rodzinnej miejscowości, następnie w Dubnie i Równem. Z chwilą wybuchu wojny przerwał naukę w gimnazjum, a po ukończeniu osiemnastu lat został zmobilizowany do Armii Czerwonej i wysłany na front. Szczęśliwie przeżył okres wojenny, lecz z wojska zwolniono Go dopiero po siedmiu latach. W latach 1950-1956 Borys Woźnicki uczył się w Lwowskim Liceum Sztuki Stosowanej, a następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Leningradzie, gdzie studiował historię sztuki. Dyplom uzyskał w r. 1964, już jako czynny muzealnik. W latach 1960- 1962 był wicedyrektorem Muzeum Sztuki Ukraińskiej we Lwowie, a następnie objął funkcję dyrektora Lwowskiej Galerii Obrazów (obecnie Lwowska Galeria Sztuki). W wyniku niezliczonych ekspedycji terenowych odnalazł on wówczas i wprowadził do zbiorów Galerii kilkanaście tysięcy dzieł sztuki różnego rodzaju. Obiekty te zawdzięczają Borysowi Woźnickiemu po prostu fizyczne przetrwanie.

Ratując zabytki i dzieła sztuki Borys Woźnicki nie kierował się żadnymi innymi przesłankami poza ich dobrem. Z równą pieczołowitością zajmował się ikonami z zamykanych cerkwi, co resztkami wyposażenia kościołów i dworów. Dzięki takiej postawie Lwowska Galeria Sztuki weszła w posiadanie przynajmniej dwóch kolekcji o ogromnym znaczeniu dla kultury polskiej. Pierwsza z nich to największy istniejący zbiór malarstwa polskiego z w. XVII i XVIII, szczególnie cenny ze względu na bogaty zestaw portretów (m. in. znaczna część galerii z pałacu w Podhorcach). Druga to ok. 2500 rzeźb drewnianych, które stanowią najważniejszy i niemalże jedyny ślad po kwitnącej w XVIII w. lwowskiej szkole rzeźby późnobarokowej.

Lawinowy przyrost zbiorów Galerii wymagał zasadniczej zmiany kształtu tej instytucji. Borys Woźnicki ujawnił tu kolejną cechę znakomitego organizatora. Stopniowo pozyskiwał dla swego muzeum kolejne obiekty zabytkowe we Lwowie i na prowincji, doprowadzając do ich konserwacji i urządzając w nich ekspozycje muzealne. W ten sposób powstało muzeum wnętrz na zamku w Olesku, uzupełnione przez ogromne magazyny w sąsiednim klasztorze kapucynów (to właśnie owe magazyny uświadamiają w znacznie większym stopniu niż którakolwiek ekspozycja ogrom dokonań Borysa Woźnickiego).

Zasługą Borysa Woźnickiego jest ocalenie tysięcy bezcennych zabytków wspólnego dziedzictwa kulturowego Polski i Ukrainy, dzieł sztuki pochodzących z zamykanych i niszczonych w czasach b. ZSRR cerkwi, kościołów cmentarzy, oraz zamków, pałaców i dworów. Dzięki niemu uratowano m.in. zamek w Olesku, miejsce urodzenia Jana Sobieskiego, a także zamki w Żółkwi, Złoczowie, Podhorcach, basztę w Pietniczanach i kaplicę Boimów we Lwowie.Uratowane zabytki trafiły m.in. do Lwowskiej Galerii Sztuki oraz utworzonego przez Woźnickiego Muzeum Jana Jerzego Pinzla we Lwowie.W swej pracy naukowej Woźnicki zajmował się problemami sztuki ukraińskiej i badaniami nad lwowską rzeźbą barokową.W 2003 r. za swą działalność uhonorowany został Nagrodą Pojednania za "ratowanie - w trudnych warunkach społecznych, a przede wszystkim politycznych - polskiego i ukraińskiego dziedzictwa kulturowego". W 2004 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.Woźnicki odznaczony był także Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, uhonorowany złotym medalem Zasłużony Kulturze - Gloria Artis, oraz wyróżniony odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej.

Uroczystość wręczenia dyplomu Doktoratu Honoris Causa odbyła się 23 lutego 2004 r.

fot. Erazm Ciołek

fot. Erazm Ciołek