Od 23 września 2022 w Bydgoszczy można oglądać wystawę aktorki i artystki wizualnej – Małgorzaty Potockiej pt. "Nie potrzebujemy innych światów, gdy mamy lustra". Wystawa w ramach festiwalu Vintage Photo Festival, której kuratorką jest Dziekana Wydziału Zarządzania Kulturą Wizualną warszawskiej ASP – dr Marika Kuźmicz, potrwa do 2 października.

"Nie potrzebujemy innych światów, gdy mamy lustra" to pierwsza prezentacja prac artystki od 1988 roku. Potocka jako artystka wizualna zadebiutowała w 1976 r. w ramach zbiorowej wystawy "Oferta" w Lublinie. W kolejnych latach jej prace były pokazywane na wystawach m.in. w Łodzi, Warszawie, Wrocławiu, Zagrzebiu, Paryżu, Kassel, Hamburgu, Brukseli i Nowym Jorku. Tytuł wystawy jest parafrazą cytatu z Solaris Stanisława Lema.

 

Gra z własnym wizerunkiem

 

Wystawa Małgorzaty Potockiej, w ramach Vintage Photo Festival, została zbudowana w oparciu o fotograficzne autoportrety artystki. Kolejne auto-ujęcia jej twarzy są próbą mierzenia się z tym tematem, tak dawnym, jak sama fotografia. Jest to próba szczególna, bo wykonana przez osobę znaną i rozpoznawaną, która jednocześnie pozostaje niezmiennie sama, ze swoimi lękami, obawami, ale także obserwacjami. Potocka przygląda się samej sobie uważnie i świadomie, prowadząc grę z własnym wizerunkiem – tym publicznym i prywatnym. Jak trafnie pisał o Potockiej Jerzy Busza: "Jedynym punktem odniesienia do jakichkolwiek działań Małgorzaty Potockiej jest ona sama".

 

Fotograficzne cykle autoportretów

 

Małgorzata Potocka jako aktorka jest związana z filmem niemal przez całe swoje życie – swoją pierwszą rolę filmową zagrała już w wieku kilku lat. Poza zapoznaną działalnością, prowadzoną w ramach komercyjnej kinematografii, Potocka jest także artystką wizualną. Pod koniec lat 70. wspólnie ze swoim mężem, Józefem Robakowskim, prowadziła niezależne miejsce sztuki – legendarną Galerię Wymiany w Łodzi, współtworząc jednocześnie środowisko ówczesnej polskiej awangardy.

 

"(…) Tak że zdałam do Szkoły Filmowej. Najpierw na Wydział Aktorski, potem na reżyserię, gdzie poznałam Józka Robakowskiego. W 1978 pojechałam z nim na plener do Osiek. Tam też powstawały moje pierwsze fotograficzne performanse i obiekty przestrzenne. Wcześniej na takie warsztaty i plenery artystyczne Tata jeździł ze mną, np. do Krakowa do Tadeusza Kantora. Obejrzałam wiele jego spektakli, spektakli Cricot 2. I do Wrocławia, do Jerzego Grotowskiego" – opowiada artystka Marice Kuźmicz w wywiadzie "Introspekcja – rozmowa z Małgorzatą Potocką" ("Kwartalnik Fotografia").

 

Potocka posługiwała się różnymi mediami: filmem (jej prace powstawały na taśmie 16 mm), pracowała także z wideo – jako jedna z pierwszych artystek w Polsce. Szczególne miejsce w jej twórczości zajmowała fotografia. Tworzyła fotograficzne cykle autoportretów oraz zdjęcia dokumentujące świat wokół niej. Wybierała z PRL-owskiej rzeczywistości to, co wydawało się jej najbardziej paradoksalne, absurdalne, unikalne i budowała z reporterskich ujęć wieloznaczne kompozycje, układy i narracje.

 

"Kiedy miałam 14 lat, Ojciec kupił mi pierwszy poważny aparat Zenit i powiedział: „Od dziś robisz zdjęcia. Rejestrujesz świat jako swój pamiętnik, zapis obrazów, zdarzeń, sytuacji i to ma być emocjonalne”. Teraz po latach widzę, że moje prace są emocjonalne. Ja jestem w tych pracach albo są też inni, albo jest interakcja z ludźmi" – opowiada artystka Marice Kuźmicz w wywiadzie "Introspekcja – wspomina Małgorzata Potocka.

 

Małgorzata Potocka

 

Aktorka, reżyserka, producentka filmowa, artystka wizualna. Autorka filmów, fotografii, prac wideo. Wychowała się w rodzinie blisko związanej z filmem. Zadebiutowała przed kamerą jako kilkuletnia dziewczynka. Jej faktycznym debiutem kinowym był film Andrzeja Wajdy „Wszystko na sprzedaż”, co przyniosło Potockiej kolejne role w Polsce i zagranicą. W 1978 r. ukończyła Wydział Aktorski, a w 1981 r. Wydział Reżyserii w PWSFTviT w Łodzi. W 1985 r. była stypendystką Film Workshop Millenium w Nowym Jorku oraz wykładała na kilku uczelniach w USA. Należy do Stowarzyszenia Filmowców Polskich i Stowarzyszenia Twórców Kultury. Jest autorką fotografii, filmów eksperymentalnych, teledysków oraz programów telewizyjnych. Swoje prace wystawiała m.in. w Warszawie, Krakowie, Paryżu, Budapeszcie i Nowym Jorku. Razem z Józefem Robakowskim, współtworzyła w Łodzi legendarną Galerię Wymiany. Obecnie jest dyrektorką naczelną i artystyczną Teatru Powszechnego im. Jana Kochanowskiego w Radomiu.

 

"Chciałam być operatorką. A na początku to w ogóle architektką. Moja mama obkleiła cały mój pokoik Le Corbusierem, Pevsnerem i innymi najpiękniejszymi budynkami świata, żebym ja, kiedy się obudzę, widziała te przepiękne budowle. W tym Architektony Malewicza. Chłonęłam to wszystko, co mnie otaczało. Nie musiałam się tego uczyć. Mój mózg i organizm to zaabsorbował na zawsze" – wspomina  Małgorzata Potocka w wywiadzie. 

Marika Kuźmicz

 

Historyczka sztuki, badaczka sztuki polskiej i środkowoeuropejskiej z lat 60. i 70., w szczególności wideo i sztuki performans. W 2010 r. założyła Fundację Arton, zajmującą się opracowywaniem prywatnych archiwów artystek i artystów, a w 2017 r. Fundację im. Edwarda Hartwiga. Kuratorka wielu wystaw i programów filmowych w Polsce i zagranicą (m.in. w TOP Photography Art Museum w Tokio oraz Anthology FilmArchives w Nowym Jorku), redaktorka książek i tekstów o sztuce. Od 2018 r. wykładowczyni Wydziału Zarządzania Kulturą Wizualną ASP w Warszawie, od 2021 r. dziekana tego wydziału, a także wykładowczyni Collegium Civitas. Inicjatorka i koordynatorka międzynarodowego projektu "Historie jeszcze nienapisane. Archiwa artystek on-line", poświęconego odkrywaniu kobiecej awangardy Europy Środkowo-Wschodniej lat 60.,70. i 80., którego rezultatem jest m.in. repozytorium www.forgottenheritage.eu.

 

Co, gdzie, kiedy

 

"Nie potrzebujemy innych światów, gdy mamy lustra". Wystawa 
W ramach 8. Vintage Photo Festival: 23 września –  02 października 2022, Bydgoszcz, Kujawy i Pomorze.

Młyny Rothera
ul. Mennica 10, Bydgoszcz

23 września –  2 października 2022
wernisaż: 23 września g. 18.00

"Introspekcja – rozmowa z Małgorzatą Potocką" ("Kwartalnik Fotografia")

 

Zdjęcie główne: materiały organizatora.