"Rzeczy do zabawy" – wystawa w Muzeum Warszawskiej Pragi
Od 1 grudnia 2021 w Muzeum Warszawskiej Pragi można oglądać "Rzeczy do zabawy" – wystawę, w której biorą udział studentki i studenci Wydziału Wzornictwa z Eksperymentalnej Pracowni Drewna dr Pawła Jasiewicza. Podczas wystawy można zobaczyć także wykonane przez dr Jasiewicza repliki zabawek Edwarda Manitiusa – znanego przemysłowca, projektanta i właściciela Wytwórni Zabawek i Wyrobów Zdobniczych na warszawskiej Pradze. Wystawa jest pierwszą prezentacją, największej w Polsce kolekcji dzieł i pamiątek po twórcy.
Edward Manitius i jego wytwórnia na warszawskiej Pradze
"Wystawa Rzeczy do zabawy. Edward Manitius i jego wytwórnia", opowiada o założonej w 1926 roku Wytwórni Zabawek i Wyrobów Zdobniczych. Przedstawia jej sposób funkcjonowania w kamienicy przy ul. Kępnej, gdzie artysta mieszkał i pracował, współpracę ze znanymi producentami słodyczy, a wreszcie triumf na wystawie światowej w Nowym Jorku w 1939 roku oraz doświadczenia lat powojennych – w zmienionym systemie politycznym i ekonomicznym. Na wystawie pokazano 160 obiektów: figurki zwierząt, projekty, rysunki, gry i zabawki, fotografie i wycinki prasowe oraz projekty studentek i studentów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, które/którzy zainspirowani pomysłami Manitiusa, wychodząc od idei tradycyjnej drewnianej drążonej zabawki czy układanek konstrukcyjnych, stworzyli obiekty, które bawią i uczą.
"W różnych okresach życia nazywano go przedsiębiorcą, przemysłowcem, mistrzem, profesorem. Poruszał się swobodnie w obszarach sztuki użytkowej, rzemiosła i przemysłu, branży reklamowej i ekonomii. Jego wytwórnia reprezentowała niełatwy do zaklasyfikowania model działania. Z pewnością nie była ani tradycyjnym zakładem rzemieślniczym, ani fabryką nastawioną na masową produkcję" – mówi kuratorka wystawy Jolanta Wiśniewska.
"Zwierzątka-bombonierki", "Wesołe kulki" i "Hocki-klocki"
W wytwórni zabawek na Pradze od lat 20. XX wieku produkowano niezwykłe, nieoczywiste przedmioty – cieszące oko zabawki w funkcji pudełka, obiekty sztuki użytkowej, rzeczy o walorach edukacyjnych, a także… gadżety reklamowe. Projektowane przez Edwarda Manitiusa zabawki, pomoce szkolne i gadżety wyróżniały się innowacyjnością i jakością wykonania. Oryginalne projekty sprzed stu lat: "Zwierzątka-bombonierki", w których można było znaleźć czekoladki od Wedla, sprytne "Wesołe kulki" i pobudzające wyobraźnię "Hocki-klocki" zachwycają do dziś. Ekspozycja obrazuje nowatorskie podejście Manitiusa do projektowania, reklamy i modelu prowadzenia firmy.
"Stawiamy jego dokonania na równi z ważnymi propozycjami projektowymi lat trzydziestych XX wieku. Zwierzęce figurki-schowki-bombonierki były odpowiedzią Manitiusa na nowe wyzwania epoki – zainteresowanie dzieckiem i jego potrzebami, dążenie do nowoczesności i poszukiwanie wielofunkcyjnych rozwiązań; rodzącą się reklamę i jej środki" – tłumaczy Lena Wicherkiewicz, kuratorka wystawy.
Uczestniczki / uczestnicy wystawy "Rzeczy do zabawy"
Natalia Wisiołowska – "Zabawka sensoryczna"
Zuzia Gocławska – "Pieski"
Iwona Chrobak – "Bączek Warszawski"
Maximilian Schwarz – "Food chain"
Maximilian Sthal – "Rhinoceros"
Edward Tadeusz Manitius (1902-1975)
Przemysłowiec, projektant, właściciel Wytwórni Zabawek i Wyrobów Zdobniczych przy ul. Kępnej 15 w Warszawie. Pochodził ze znanej i zasłużonej dla Warszawy rodziny ewangelickiej. Urodził się, wychował, niemal całe życie mieszkał i pracował w rodzinnej kamienicy na Pradze. Kochał także Tatry, aktywnie działał na rzecz promowania regionu i turystyki górskiej.
W 1926 roku, jeszcze jako student ekonomii na Wyższej Szkole Handlowej założył własną firmę, która produkowała projektowane przez niego przedmioty z drewna. Największym uznaniem odbiorców cieszyły się kolorowe drążone figurki zwierząt, będące jednocześnie zabawkami, opakowaniami na słodycze i ozdobnymi drobiazgami. Sprzedawał je firmom produkującym słodycze w różnych miastach Polski i za granicą.
Wytwórnia przetrwała okupację dzięki produkcji drewnianych chodaków. Po zakończeniu wojny, w nowych realiach polityczno-gospodarczych, jej specjalnością stały się zabawki pedagogiczne. W 1950 roku została przejęta przez zarząd państwowy i odebrana właścicielowi. W ostatnim okresie życia Manitius projektował i wytwarzał autorskie zabawki oraz pomoce dydaktyczne dla szkół i przedszkoli wykonane z plastiku. Aktywnie działał w organizacjach cechowych i warszawskiej izbie rzemieślniczej.
"Wystawa Rzeczy do zabawy. Edward Manitius i jego wytwórnia"
2 grudnia 2021 – 10 kwietnia 2022
Kuratorki wystawy: Lena Wicherkiewicz i Jolanta Wiśniewska
Projekt ekspozycji: Kosmos Project – Ewa Bochen i Maciej Jelski
Grafika wystawy: Joanna Bębenek
Wystawie towarzyszy ilustrowane wydawnictwo pt. "Rzeczy do zabawy. Edward Manitius i jego wytwórnia".
Wystawa czynna:
wtorek, środa, piątek, niedziela 11:00 – 18:00
czwartek, sobota 11:00 – 20:00
bilety:
normalny 5 zł
ulgowy 3 zł
w czwartki: wstęp bezpłatny