Przedstawiamy recenzję książki „Dekorator wnętrz – współtwórca rzeczywistości filmowej” autorstwa
prof. Ewy Braun, wykładowczyni Wydziału Scenografii ASP w Warszawie.
Dekoracje w oscarowym blasku
„Dekorator wnętrz – współtwórca rzeczywistości filmowej” – Ewa Braun – Wydawnictwo: Muzeum Śląskie
Książka „Dekorator wnętrz – współtwórca rzeczywistości filmowej” jest pozycją wyjątkową pod każdym względem, bo jej autorka Ewa Braun zaprasza czytelnika do wielu światów. To nie jest jednowymiarowa podróż poprzez wnętrza planów filmowych. To jest wyprawa w świat literatury, wielkich twórców, której wielki przystanek w roku 1994 wypadł w Hollywood. W tym to bowiem roku Ewa Braun zdobyła najważniejsze trofeum światowego kina, a mianowicie lśniącego złotem Oskara za dekorację wnętrz do filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga.
Bo nie dość, że autorka w zachwycający sposób opowiada o sztuce dekorowania wnętrz filmowych, to jeszcze przywołuje na łamach książki samego Antona Pawłowicza Czechowa i jego opowiadanie „Nieciekawa historia”, które stało się dla znakomitego reżysera Jerzego Hasa podstawą do zrealizowania w roku 1982 filmu pod tym samym tytułem. Idealnie oddającego jego zainteresowania koncentrujące się wokół czasu i jego przemijania.
I w tym miejscu warto zauważyć, że Ewa Braun konstruuje narrację, która książce nadaje charakter monografii tego filmu. Lecz to byłoby za mało. Autorka idealnie panuje nad materią filmową, plastyczną oraz literacką i stwarza interesujący obraz adaptacji dzieła literackiego przekładanego na film. Co więcej, tak organizuje kompozycyjnie wyżej wymienione warstwy, że powstaje portret Czechowa, wielowymiarowy obraz osobowości i talentu filmowego Jerzego Hasa, także i portret zbiorowy wszystkich realizatorów filmu oraz występujących w nim aktorów. To także panorama malarstwa oddającego najważniejsze prądy w urządzaniu wnętrz domów, wyglądu ulic epoki rosyjskiego dramaturga i pisarza. I w tym przeogromnym plastycznym wizualnie filmowym świecie Ewa Braun zaznacza swoją obecność poprzez opisywanie czynności zawodowych związanych z nadaniem określonej przestrzeni na planie filmowym kształtu zasygnalizowanego przez scenografa.
Opowieść Ewy Braun to narracja o potędze szczegółu, o wierności oryginałowi, o magii barw i kształtów. To hołd złożony przeszłości. To wreszcie opowieść budząca podziw i szacunek wobec umiejętności i wiedzy dekoratora wnętrz. Wobec jego wizji, które urealnia w filmowym studiu, wobec potęgi przedmiotów codziennego użytku, które stają się ważnymi rekwizytami. Wobec uczciwości w odtwarzaniu wyglądu minionego świata. Z niemałym zainteresowaniem czyta się partie książki, w których Ewa Braun opisuje, w jaki sposób przedmioty opowiadają o ludziach, którzy się nimi otaczają. Jak reżyser tworzy klimat, by oddać wnętrze postaci i jej emocjonalne przeżycia. Ileż trzeba odwiedzić miejsc, ileż zwiedzić najlepszych galerii sztuki na świecie, ileż czasu poświęcić na studiowanie obrazów oddających panoramę danego okresu czasu, warstwy społecznej, wyglądu środowiska, w którym żyją filmowe postaci. Wreszcie jak dekorator wnętrz przekłada język literacki na filmowy i w jaki sposób szuka dla niego środków wyrazu, wykorzystując swoją wyobraźnię, wiedzę o epoce, itd.
Inną, ważną zaletą książki jest to, że profesor Ewa Braun, niezwykle delikatnie wplata w swoją opowieść informacje o samej istocie dekorowania wnętrz. I niczym jak w leksykonie konstruuje definicje zjawisk przynależne sztuce dekoratorskiej. To fantastyczny zamysł, bo w ten sposób czytający nie musi zaglądać do innych źródeł, ponieważ wszystko w tej pozycji harmonijnie się łączy i uzupełnia. Wiedza z doświadczeniem, reżyserska wizja z wyobraźnią i konkretnym działaniem dekoratorki.
Ale w tym przypadku nie tylko słowo, jakim posługuje się Ewa Braun decyduje o klimacie książki. Autorka tworzy do niego równoległy świat złożony z kadrów filmowych, obrazów wielkich mistrzów malarstwa, oddających wizualnie warstwę literacką, a przede wszystkim obrazujących i współtworzących klimat tej pozycji. I dzięki temu czytelnik przekonuje się jak wielka jest potęga plastyki, wyczucia barw i kształtów w odtwarzaniu-tworzenia filmowej opowieści. Nie sposób tu pominąć wspomnianego już wyżej wyczucia szczegółów Ewy Braun, których potęgę unaocznia najazd kamery w zbliżeniach kadru.
Nie byłoby tak osobistego, kameralnego i jednocześnie tak wysublimowanego wizualnie klimatu książki, gdyby nie jakość papieru. Dzięki temu wszystkie kadry z filmu „Nieciekawej historii” oraz zamieszczone reprodukcje obrazów są bardzo wyraziste i czytelne. Ich barwy jeszcze bardziej podnoszą narracyjną i wizualną temperaturę tej pozycji. W słowie „Od Wydawcy” Alicja Knast napisała, że książka ta jest pierwszym wspólnym z Ewą Braun krokiem w kierunku badań scenografii. To ważne stwierdzenie, jako że mamy wielu wybitnych scenografów i dekoratorów, a zwłaszcza scenografek i dekoratorek! Oby zatem pozycja ta była zapowiedzią kolejnych poświęconych tej tematyce.
Z kolei autorka napisała, że „niniejsza książka, opisująca przebieg kariery zawodowej, nabywane doświadczenia, poczynione obserwacje, jak i podejmowane decyzje zawodowe, to pewnego rodzaju résumé mojej pracy. Uznałam, że przyszedł moment, by na podstawie uzyskanych doświadczeń i wiedzy, podjąć się opisania warsztatu dekoratora wnętrz (specjalności przez wiele lat przeze mnie uprawianej) i współudziału dekoratora w tworzeniu filmowej rzeczywistości”. Wsłuchując się w słowa Ewy Braun nie sposób zauważyć, że pozostaje nam czekać na kolejne opowieści o dekorowaniu wnętrz. Zwłaszcza, że mają w sobie niezwykły potencjał merytoryczny oraz emocjonalny.
I jeszcze jedna ważna rzecz. Autor okładki i layuotu, Wojciech Bednarski idealnie oddał ducha książki. Z niezwykłym wyczuciem zaprojektował okładkę wyposażając ją w trzy najważniejsze filmowe i teatralne rekwizyty – symbole: obraz na ścianie, zasłonę z lambrekinem imitującą okno. Wkomponował w nią rzeźbę „Głowa młodej kobiety” A. Suteura ze zbiorów Wydawcy, czyli Muzeum Śląskiego w Katowicach. To znak kobiecego wdzięku, wrażliwości na piękno, mądrość. A do tego nadał okładce złoty kolor. Dokładnie takim samym blaskiem emanuje przyznana autorce figura Oscara. I oby za jej sprawą roztaczała go jak najdłużej.
__
Ewa Braun: Dekorator wnętrz – współtwórca rzeczywistości filmowej; Projekt okładki i layoutu: Wojciech Bednarski; Wydawnictwo: Muzeum Śląskie; Okładka: miękka ze skrzydełkami, papier o lustrzanym połysku; środek: papier powlekany, matowy, ilustracje czarno-białe i kolorowe; Format: 235 x 162 mm; Liczba stron: 150; Rok wydania: 2019; ISBN 978-83-943991-9-1
Ilona Słojewska
Źródło:
Dziennik Teatralny Bydgoszcz
9 października 2020
Publikację można zakupić w sklepie online Muzeum Śląskiego: https://muzeumslaskie.pl/pl/produkt/dekorator-wnetrz-wspoltworca-rzeczywistosci-filmowej/
