Substytucja sensoryczna w sztukach wizualnych. Szanse i wyzwania.
piątek (02.03.18) w godzinach 10:00 - 13:00
Wydział Zarządzania Kulturą Wizualną | ASP Warszawa
ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 37/39, Warszawa
Paweł Gwiaździński i Tobiasz Berg
W swoim wystąpieniu chciałbym opisać zjawisko substytucji sensorycznej (SS). SS to zjawisko przeniesienia charakterystyk jednej modalności sensorycznej na bodźce innej modalności, przy użyciu urządzeń do substytucji sensorycznej (USS). Długotrwałe użytkowanie USS, prowadzi do bardzo zaskakujących efektów, które przypominają sztucznie nabytą synestezję. SS jest również doskonałym polem do badań nad neuroplastycznością i fenomenenologią zmysłów. W swojej prezentacji pokażę USS które obecnie jest przedmiotem naszych badań w Consciousness Lab na Uniwersytecie Jagielońskim o nazwie "Colorophone". Następnie chciałbym omówić możliwość zastosowania USS w sztuce, na przykładzie interwencji artystycznej w formie adaptacji "Jamy" Franza Kafki, nad którą pracuję wraz z reżyserem teatralnym Tobiaszem Bergiem. Naszą inspiracją jest twórczość Neila Harbissona, artysty kompozytora i androida. Jako osoba cierpiąca na achromatopsję, Harbisson poddał się zabiegowi mającemu na celu wszczepienie na stałe w podstawę jego czaszki urządzenia do substytucji sensorycznej o nazwie "EyeBorg", które przetwarza kolory na dźwięki na podobnej zasadzie jak "Colorophone". Długotrwałe użytkowanie urządzenia dało nieoczekiwane efekty, Harbisson zaczął śnić w kolorach a dźwięki wywoływały u niego wrażenia barwowe działając podobnie do synestezji projekcyjnej. Przed artystą, dzięki poszerzeniu granic swoich zmysłów otworzyły się zupełnie nowe kategorie estetyczne i wymiary kontaktów interpersonalnych w efekcie skutkując w zupełnie unikatową, niewyobrażalną dla większości ludzi, fenomenologię. Dla Harbissona przemowy wielkich przywódców są paletą kolorów, twarze akordami a widowiska sceniczne - koncertami. Projekt ma na celu stworzyć naukowo poinformowane, zaangażowane społecznie widowisko, które z jednej strony będzie głosem w debacie o granicach zmysłów w ramach filozofii i kognitywistyki, z drugiej, elementem rehabilitacji osób niewidomych, dając im nowe możliwości integracji społecznej oraz umiejętności pomagające w codziennym życiu, i z trzeciej budowania świadomości społecznej poprzez bardzo intymne zderzenie się z innością dzięki nowym technologiom w celu zapobiegania wykluczeniu.
Paweł Gwiaździński – badacz interdyscyplinarny, wykładowca kognitywistyki na Uniwersytecie Śląskim, pracownik Laboratorium Badań Świadomości (C-Lab) Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktorant filozofii, związany z nurtem 4E w naukach o poznaniu, zwłaszcza neurofenomenologią. Współpracuje również z Akademią Sztuk Pięknych w Warszawie i Centrum Innowacji SWPS w ramach interdyscyplinarnego projektu „Systemy Narracyjne”. Utrzymuje stały kontakt badawczy z Kopenhaskim Centrum Badań nad Subiektywnością, oraz Micophenomenological Laboratory (Claire Petitmengin) w Paryżu.
Tobiasz Sebastian Berg - reżyser, choreograf i prowadzący warsztaty
Choreograf, aktor, tancerz. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, na Wydziale Teatru Tańca w Bytomiu, Prezes Fundacji na rzecz młodych twórców Jazdaa Polska!. Autor koncepcji działań warsztatowych, rozwijających społeczeństwo, eliminujących różnice społeczne, opartych o taniec i elementy psychoterapii. Autor choreografii do spektakli “Powieki snu” ,“Promised Land, czyli Pan Piotruś, który nie chce dorosnąć”, “Jezioro Łabędzie?” ,“Modlitwa o deszcz”, "Single Radicals", “Dziecko”.
